روایتی از تماشای سوگواره نگین شکسته مشهد
تاریخ انتشار: ۲۶ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۰۹۶۴۹
خبرگزاری فارس- نوید سرادار، مشهد؛ چند سالی است که در مشهد سوگواره‌ای به نام «نگین شکسته» در ایام شهادت حضرت زهرا(س) به نمایش در می‌آید. این رخداد که با حمایت مسئولان شهری همراه است حال تبدیل به برندی مشهور در میان مردم مشهد گشته؛ به گونه‌ای که در نزدیکی این ایام حرف آن بر سر زبان‌ها می‌آید که امسال قرار است بساط این سوگواره در کجای شهر پهن شود؟ این همه‌گیری خودش جای بررسی دارد که چه شد در طی چند سال، سوگواره‌ای اینچنین جای خودش را در میان مردم شهر امام رضا(ع) باز کرد! اما در این چند سطر صرفا قصد توصیفی از یک شب حضور در این مراسم را داریم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بلوار فکوری مشهد در این شب‌ها قطعا برای اولین بار است که این تراکم جمعیت را به خود می‌بیند و حتی شاید بتوان گفت اولین ترافیک‌های سنگین و آمد و شد اتوبوس‌های پی در پی را. از همان ابتدای بلوار، نمای کاخی در منطقه رخ می‌نماید و اگر چشم تیز کنی نخل‌های پای کاخ را هم خواهی دید. هر که وارد منطقه می‌شود و می‌خواهد به مراسم بیاید کمِ کم چندین دقیقه‌ای را باید برای پیدا کردن جای پارک صرف کند. دو طرف خیابان، کنار جدول‌های میانی آن، کوچه‌های اطراف و حتی در وسط کوچه نیز ماشین پارک شده است. همین صحنه‌های ابتدایی تشنه گی مردم را نشان می‌دهد. تشنه‌گی برای مراسمی که کمتر زمینه حضور در آن را پیدا می‌کنند.
در ورودی مراسم، میله‌هایی آهنی مخاطبان را به جای رفتن به سمت سالن نمایش وارد چادری دیگر می‌کند. افرادی که برای راهنمایی مردم ایستاده‌اند نیز با هدایت دست، تماشاگران سوگواره را به آن فضا هدایت می‌کنند. به این معنا که گریزی نیست دوستان، اگر می‌خواهید به دیدن سوگواره بروید باید در ابتدا وارد این فضای حاشیه‌ای شوید و در آن دور بزنید. باکی نیست. مردم یک به یک وارد می‌شوند. گرمای دلنشینی که به صورت می‌خورد ابتدا دیده‌ها را متوجه بخاری‌های غول پیکری که برای گرم کردن فضا از سقف چادر آویزان شده‌اند می‌کند. دیده را که پایین می‌آوری میزهایی چیده شده‌اند برای عرضه کتاب. مخاطبان باید از کنار آن‌ها بگذرند و فضای ساخته شده را برای ورود دور بزنند. چه کار نابی. الحق که ترویج مطالعه چقدر زیباست. عناوین کتاب‌های ابتدایی در مورد شهادت حضرت زهرا(س)، ماجرای سقیفه و خطبه فدکیه است. دور میزها که قدم برمی‌داری موضوع دیگری دیده نمی‌شود و عناوین گویی متمرکز بر حوادث ماه‌های ابتدایی بعد از رحلت حضرت رسول(ص) هستند. انگار تاریخ در همان سال‌ها مانده است. اسم کتاب‌ها را که تا انتها می‌روی نمی‌توان سراغی از فرزندان امروز حضرت زهرا(س) گرفت. فضا اجازه فکر کردن به عناوین روز را نمی‌دهد.
بعد از عبور از میزهای پوشیده از کتاب بالاخره می‌توانی به سمت ورودی سالن نمایش بروی. نخل‌های رشید یک به یک کنار هم سر بلند کرده‌اند. با شکوه و ته رنگی سبز. سازه‌ای با رنگ خاک برای دادن چای ساخته شده است و مردم هر یک که می‌رسند در سرمای زمستانی مشهد گلویی گرم می‌کنند. قبل از فضای اصلی سوگواره فضای بزرگ دیگری تدارک دیده شده است پر از صندلی. در نگاه اول می‌توان حدس زد صندلی‌ها منتظر افرادی هستند که در بین این جمعیت دیر می‌رسند و باید منتظر نوبت بعدی اجرا بمانند.
سالن اجرای سوگواره با میله‌هایی آهنین و در هم تنیده ساخته شده است. سقف، ارتفاع قابل توجهی دارد. بخاری‌های برقی هر چند متر کار گذاشته شده‌اند و تا چشم کار می‌کند صندلی است. صندلی‌هایی که به هم چسبیدند. بغل به بغل. سوال اولی که هنگام ورود به ذهن خطور می‌کند این است که قرار به پر شدن چه میزان از این صندلی‌ها هست که اینگونه چفت یکدیگر چیده شده‌اند؛ آن هم در فضایی به این وسعت زیاد! جواب را بعد از نشستن می‌گیری. مردم، گروه گروه وارد می‌شوند و در عرض چند دقیقه، فضایی که تا چشم کار می‌کند صندلی چیده شده است پر می‌شود. در این میان چند باری برق‌ها خاموش می‌شود و انتظار این می‌رود که سوگواره آغاز شود اما صدای بلند مردمی که هنوز دوان دوان دارند وارد می‌شوند برق‌ها را روشن می‌کند تا اندک صندلی‌های باقی مانده در میان جمعیت پر شود. افراد برای جاگیر شدن روی صندلی‌های به هم چسبیده خود را جمع می‌کنند.
در همان ابتدا کلیپی شروع به پخش می‌شود از تاریخچه گروه متولی سوگواره و بعد از آن فردی که تنها صدایش پخش می‌شود شروع به تبلیغ و معرفی چند کتاب پیرامون شهادت حضرت زهرا(س) و ماجرای سقیفه می‌کند و می‌گوید علم‌مان را از رادیو و تلویزیون که نمی‌توانیم بگیریم! بعد از شنیدن این جمله، ذهن راهی برخی خیابان‌های سطح شهر مشهد می‌شود و تبلیغات گسترده‌ای که برای سوگواره شده است. اتفاقی که برای دیگر اجراهای فاطمی مشهد به چشم نمی‌آید.
اجرا شروع می‌شود. جمعیت زیاد که به نوعی برای سوگواری آمده اند حکایت از آن دارد که این فقط یک نمایش معمولی نیست، این جا یک مجلس عزاداری است. هرچند که از همان آغاز، موضوعی که در ذوق می‌زند ضبطی بودن صداهاست. ابتدایی‌ترین خلاقیت در اجرای یک نمایش که نبودش کار را به شدت سطحی می‌کند. بازیگران دست‌ها را بالا و پایین می‌بردند و دهان‌هایشان را تکان می‌دهند در حالیکه مشخص است صدا هیچ ارتباطی با آن‌ها ندارد! به یاد مکالمه دو نفر قبل از شروع نمایش می‌افتم. یکی از مخاطبان چند صندلی آن طرف‌تر به دوستش می‌گفت: دنبال بررسی و نقد نباش. اینها خودشان حرفی از اینکه دارند نمایشی را اجرا می‌کنند نمی‌زنند. یعنی چنین داعیه‌ای ندارند.
دوستش که به دکور آماده کار چشم دوخته بود جواب داد: باشد. هر چه اسمش را می‌گذارند. بالاخره در قبال وقتی که از مردم می‌گیرند محتوا و فرمی را عرضه می‌کنند. همین خودش قابل بررسی است. ضمن اینکه کسی از اسم‌ها و عناوینی مثل نمایش فرار می‌کند که عرضه‌ای سطحی داشته باشد!
داستان سوگواره گهگاهی چشم ها را خیس می کند و این نشان می دهد حاضران برای عزاداری و سبک شدن دل، به این مهمانی آمده اند. روایت قصه، سرتاسر پیرامون غصب خلافت است و از زبان سلمان فارسی روایت می‌شود. روایتی که شخصیت‌ها در آن به ساده‌ترین شکل ممکن نشان داده می‌شوند. این سادگی جدای از اصالت تاریخی، گویی مظلومیت خاندان اهل بیت(ع) در آن برهه را هم دچار تنزل می‌کند؛ نمود واضح این گزاره را در نمایش خلیفه اول با قدی کوتاه، چهره‌ای مضحک و دیالوگ‌هایی ابلهانه می‌توان دید.
سلمان به نمایش درآمده روایت خود را در بازار مدائن و بعد از مرخص کردن بازاریان، تنها به یک جوانک تاجر می‌گوید. اوج روایت سلمان، صحنه به آتش کشیدن در خانه امیرالمومنین(ع) و شهادت حضرت زهرا(س) است. صحنه‌ای جانسوز که اشک مخاطبان را در می‌آورد. روایت مظلومیت اهل بیت(ع) در صحنه پایانی به سوال فردی که سلمان در حال روایت وقایع برایش است می‌رسد و آن اینکه آیا این همه ظلم و این میزان مظلومیت تا ابد ادامه خواهد داشت و ما در قبال آن باید چه کنیم؟ پاسخ سلمان گویی همه آن چیزی است که نگین شکسته می‌خواهد بگوید. سلمان دستانش را بالا و پایین می‌برد و صدای ضبط شده در سالن می‌پیچد که ما باید برای ظهور آن حضرت دعا کنیم. «دعا» کلید واژه‌ای است که هیچ افزونه دیگری ندارد. این جملات برای نحوه مواجهه شیعیان با طواغیت زمان در طول تاریخ آن هم از زبان سلمان فارسی که در هنگام روایت، خود در بطن سیاست و والی مدائن است پارادوکسی را ایجاد می‌کند.
بعد از دعای فرج، افراد به سمت درهای خروجی می‌روند. همچنان فضا معنوی است. برخی راضی از این قصه و عزاداری حضرت زهرا، سالن را ترک می کنند. ازدحام جمعیت، حرکت را کند می‌کند. گویی افراد در حال راهپیمایی هستند. جمع بودن مردم این اندیشه را به ذهن می‌آورد که چند ساعت صرف شده در این محل چه خط مشی را برای مسلمان امروز رقم می‌زند؟ درسی که از مظلومیت بی بی دو عالم به ما رسیده چیست؟ حرکت مردم در کنار یکدیگر بدون هیچ سر و صدایی و شنیده شدن نام کتاب‌هایی که قبل از مراسم نیز معرفی شده بود فکر را گرم این نیز می‌کند که در روزها و شب‌هایی که تمامی جوامع مسلمان و آزاده در مواجهه با قتل عام زنان و کودکان مظلوم غزه عَلَم مبارزه با طاغوت زمان را در دست گرفته‌اند چه آموزه‌ای از تاریخ به ما داده می‌شود؟ آیا شهادت حضرت زهرا(س) و عاشورا فقط یک حادثه تاریخی است؟
عکس قاب شده امام خمینی(ره) در قسمتی از فضا جملات ایشان در مورد حضرت زهرا(س) و بیش از پیش، نمایشی بودن وجود این ظواهر را به میان می‌آورد: «پیروان علی و فاطمه و اولاد روحانی و جسمانی آن بزرگواران همواره با احکام جائر مقابله کردند. ... اولاد فاطمه (سلام االله علیها) در طول تاریخ اسلام همیشه در برابر دستگاه‌هـای ظـالم و جائر ایستادند و از اسلام دفاع کردند ... اکنون بحمداالله اولاد فاطمـه زنده اند، در قـم اولاد فاطمـه هستند، در مشهد اولاد فاطمه هستند، در نجـف اولاد فا طمـه هـستند، در سـایر بـلاد، اولاد فاطمـه هستند، اینها نمی‌نشینند تا دولت‌ها هر خیانتی که خواستند بکنند و احکام قرآن را پایمال کنند؛ تا اولاد فاطمه زنده اند، اجازه نمی دهند که دشمنان به مقدسات اسلام تجاوز کنند و مقدرات مسلمین را به دست یهود و اسرائیل بسپرند. ای فاطمیین! به داد اسلام برسید.»
هنگام خروج، برخورد دست اندرکاران این مجلس روضه بسیار گرم و معنوی است. این افراد آمده اند تا با رضایت قلبی و درونی شان نظم را چاشنی جلسه کنند و چقدر این مهربانی خادمان با کودکان و نوجوانان، چشم نواز است. در ادامه مسیر خروج، درست‌ترین جانمایی مراسم چشم‌نوازی می‌کند. دکور بیرونی کار که نمایی از یک قلعه و کاخ است. کاخی که برای نمایش مشی و مرام حضرت زهرا(س) که خود کوخ نشین بوده‌اند برپا گشته! گویی از محتوای این اجرا تنها می‌تواند دکوری با نمای کاخ بر‌خیزد! همانند آنچه طواغیت کاخ نشین در طول تاریخ از یک مسلمان انتظار داشته‌اند. دعای بدون حرکت.
پایان پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: سوگواره نگین شکسته نمایش مشهد شهادت حضرت زهرا جریان روایت روضه اسلام اجرا فاطمیه شهادت حضرت زهرا س صندلی ها شده اند
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۰۹۶۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
روایتی از شهید لشکر فاطمیون + فیلم
مراسم بزرگداشت شهدای لشکر فاطمیون در امامزاده بی بی سکینه ماهدشت برگزار شد.
خبرنگار ما به سراغ شهیدی رفته است که از ابتدای تشکیل این لشکر در عملیات های مختلف آن نیز حضور داشت.
شهید سیدمحمد حسینی 20 آذر سال گذشته در منطقه حلب سوریه به شهادت رسید.
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی باشگاه خبرنگاران جوان افغانستان افغانستان
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»